Chama cha Demokrasia na Maendeleo (Chadema) na Chama cha Wananchi (CUF) vimewasilisha maoni kwa tume ya Mabadiliko ya Katiba vikitaka madaraka ya Rais yadhibitiwe pamoja na kutaka Muungano wa serikali tatu.
MAPENDEKEZO YA CHADEMA
Chadema jana kiliwasilisha mapendekezo kadhaa kwa Tume ya Mabadiliko ya Katiba; mojawapo kikitaka kuwapo kwa mfumo wa shirikisho wa serikali tatu kwenye Katiba Mpya.
Katika mfumo huo, Chadema kinataka kuwapo kwa Serikali ya Tanganyika na Zanzibar, ambazo kila moja itakuwa na mamlaka kamili ya Rais, Bunge na Mahakama, na kuwapo pia kwa Serikali Ndogo ya Muungano.
Katika mfumo huo, Chadema kinataka kuwapo kwa Serikali ya Tanganyika na Zanzibar, ambazo kila moja itakuwa na mamlaka kamili ya Rais, Bunge na Mahakama, na kuwapo pia kwa Serikali Ndogo ya Muungano.
Mwenyekiti wa Sekretarieti ya Chadema iliyokutana na Tume hiyo jana, Tundu Lissu, alisema katika mapendekezo waliyoyawasilisha kwa Tume, wanataka Rais wa Serikali ya Muungano achaguliwe na wabunge wa Bunge la Tanganyika.
Pia achaguliwe na wajumbe wa Baraza la Wawakilishi la Zanzibar, magavana, mameya na wenyeviti wa halmashauri za wilaya.
Lissu, ambaye pia ni Mbunge wa Singida Mashariki na Mnadhimu Mkuu wa Kambi Rasmi ya Upinzani Bungeni, alisema hayo alipozungumza na waandishi wa habari nje ya ukumbi wa Karimjee, jijini Dar es Salaam, muda mfupi baada ya sekretarieti yake kukutana na Tume hiyo jana.
Wajumbe wengine waliounda sekretarieti hiyo, ni Freeman Mbowe (Mwenyekiti wa Chadema na Mbunge wa Hai); Zitto Kabwe (Naibu Katibu Mkuu Chadema Tanzania Bara na Mbunge wa Kigoma Kaskazini) na John Mnyika (Mkurugenzi wa Habari na Uenezi Chadema na Mbunge wa Ubungo).
Wengine ni Said Issa Mohammed (Makamu Mwenyekiti Chadema Zanzibar); Hamad Mussa Yussuf (Naibu Katibu Mkuu Chadema Zanzibar); John Mrema (Mkurugenzi wa Halmashauri na Masuala ya Bunge Chadema) na Profesa Kulikoyela Kahigi (Mbunge wa Bukombe).
Lissu alisema katika mapendekezo yao, wanataka kuwapo kwa pande mbili za Muungano haki ya kujitoa kwenye Muungano kwa sharti kwamba, wanaotaka hivyo, wapige kura ya maoni.
Alisema pia wanataka yabaki mambo saba pekee, ikiwamo linalohusu ulinzi na usalama katika Serikali ya Muungano.
Alisema pia wanataka yabaki mambo saba pekee, ikiwamo linalohusu ulinzi na usalama katika Serikali ya Muungano.
Lissu alisema wanataka Rais wa Muungano akae madarakani kwa miaka mitano ingawa anaweza kuongezewa muda, lakini kuwapo na utaratibu wa kupeana zamu za urais kati ya Tanganyika na Zanzibar.
Alisema Rais huyo pia ndiye atakayekuwa na mamlaka ya kutangaza vita, lakini ataruhusiwa kufanya hivyo baada ya kupata kibali cha Bunge na Baraza la Wawakilishi la Zanzibar.
Katika mapendekezo yao mengine, alisema wanataka kinga ya mashtaka ya jinai dhidi ya Rais iondolewe, na pia kuwapo na udhibiti mkubwa wa mamlaka ya Rais.
Alisema wanataka kila atakayeteuliwa na Rais lazima aombe kazi husika kwenye tume huru za kitaalamu na athibitishwe na Bunge.
Lissu alisema pia wanataka serikali iwe na wizara zisizozidi 18 na zisizopungua 15 na pia Bunge liwe na wabunge 250 na liwapo Bunge la majimbo litakalokuwa na wabunge 50.
Pia alisema katika mapendekezo yao, wanataka kila raia aliyetimiza umri wa miaka 18 awe na haki kuchagua na kuchaguliwa, na kwamba, lile sharti la awali la kutaka anayetaka kugombea urais lazima atimize miaka 40, wanataka lisiwepo.
Alisema pia kuwapo na utaratibu wa kila raia mwenye haki ya kupiga kura apige kura awe ndani au nje ya nchi, au awe huru au amedhibitiwa na vyombo vya dola.
Lissu alisema pia wanataka Tume ya Taifa ya Uchaguzi (NEC) isiteuliwe na Rais kama ilivyo sasa, badala yake wanataka iwe tume huru yenye wajumbe 25.
Alisema katika wajumbe wa tume, 15 wapendekezwe na vyama vyenye uwakilishi katika Bunge na kwamba, wajumbe wengine wa NEC watoke kwenye chama cha mawakili wa Tanganyika, taaluma, taasisi zisizokuwa za kiserikali, vyama siasa, visivyokuwa na uwakilishi bungeni.
Lissu alisema wajumbe hao wakipatikana, watatakiwa kupelekwa bungeni kuthibitishwa na Bunge na kwamba, Mwenyekiti na Makamu wake wa NEC watateuliwa na wajumbe wa tume.
Kuhusu umilikaji wa rasilimali, alisema wanataka Katiba Mpya itamke kwamba, maliasili ni mali ya wananchi na kwamba, kama wananchi hawatatoa ridhaa isichukuliwe.
Pia alisema pia wanataka malipo ya mrahaba yapelekwe kwenye maeneo yaliko madini ili wananchi wanaoishi katika maeneo hayo wapate asilimia 40 walipe kodi na asilimia 60 ibaki serikalini.
Alisema katika mfumo wa utawala, wamependekeza utaratibu wa kuwapo kwa mikoa na wilaya uliorithiwa kutoka kwa wakoloni uondolewe, kwa madai kwamba, mikoa na wilaya zimetengwa kwa misingi ya kabila.
Lissu alisema badala ya mfumo huo, kuwapo na mfumo wa majimbo yasiyopungua 10, ambayo alisema yataondoa ukabila.
Alisema katika mapendekezo yao, badala ya mkoa, wanataka kuwapo Jimbo la Nyanza Magharibi litakalohusisha mikoa ya Kagera, Geita na Shinyanga.
Jimbo lingine alisema liwe la Nyanza Mashariki, ambalo litahusisha mikoa ya Mara, Mwanza na Simiyu; Jimbo la Ziwa Tanganyika (Kigoma, Katavi na Rukwa); Jimbo la Kati (Tabora, Dodoma na Singida); Jimbo la Kaskazini (Kilimanjaro, Arusha na Manyara) na Jimbo la Pwani Kaskazini (Tanga, sehemu ya Pwani na sehemu ya Morogoro).
Jimbo lingine, alisema ni la Mji Mkuu wa Dar es Salaam; Jimbo la Pwani Kusini (Mtwara, Lindi, Mafia, Rufiji na Ulanga) na Jimbo la Nyanda za Juu Kusini (Njombe, Mbeya na Ruvuma).
“Ukigawanya nchi namna hiyo, hakuna jimbo litakuwa na rasilimali zake,” alisema Lissu.
Alisema pia wamependekeza kwenye mfumo wa utawala, kusiwapo mtu atakayeshawishi kwa Rais ili ateuliwe.
Pia wamependekeza miji iongozwe na mameya wa kuchaguliwa na kwamba, Katiba Mpya itamke kwamba, Kiswahili ni lugha ya taifa na kitumike katika shughuli zote za kiserikali, na pia miswada na sheria zote viandikwe kwa Kiswahili.
MAPENDEKEZO YA CUF
Nacho CUF kimependekeza Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania apunguziwe madaraka ya kuteua Mwenyekiti wa Tume ya Taifa ya Uchaguzi (NEC) na kwamba kufanya hiyo kutaiwezesha kutekeleza majukumu yake bila kuingiliwa na mtu yoyote.
Nacho CUF kimependekeza Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania apunguziwe madaraka ya kuteua Mwenyekiti wa Tume ya Taifa ya Uchaguzi (NEC) na kwamba kufanya hiyo kutaiwezesha kutekeleza majukumu yake bila kuingiliwa na mtu yoyote.
CUF kimependekeza kuwa mwenyekiti wa NEC pamoja na wajumbe wake wachaguliwe na vyama vya siasa pamoja na Asasi za Kiraia kwa niaba ya wanachi, na sio Rais kuteua mtu yoyote.
Kadhalika, chama hicho kimependekeza kuundwa kwa serikali tatu na kila moja iwe na Katiba yake ili kuondokana na malalamiko ya Muungano yaliyodumu kwa muda mrefu hapa nchini.
Pia CUF kimetaka mkataba uliounda muungano kati ya Tanganyika na Zanzibar utafutwe popote ulipo ili wananchi wapate fursa ya kuujadili.
Kauli hiyo ilitolewa jana jijini Dar es Salaam na mwenyekiti wa CUF, Profesa Ibrahim Lipumba muda mfupi baada ya chama chake kuwasilisha maoni yao kwa Tume ya Mabadiliko ya Katiba.
Profesa Lipumba alisema chama chake jana kiliwasilisha maoni yao kama walivyofanya wananchi wengine.
“Hili jambo la Tanganyika na Zanzibara kuwa nchi moja halikubaliki kwa sababu kunapotokea kuzungumzia matatizo ya muungano uwakilishi hautoshi,” alisema Profesa Lipumba
“Mapatano ya muungano yalikuwa kwamba kila serikali itakuwa na mamlaka kamil, lakini mambo yasiyo ya muungano na yale ya muungano yaliwekwa chini ya serikali ya Tanganyika,” alisema Profesa Lipumba
Mapendekezo mengine yaliyotolewa na CUF kwa tume hiyo ni pamoja na Katiba kutambua mgombea binafsi kwa kuanzia ngazi ya Diwani, Mbunge na Rais.
Aidha, CUF kilipendekeza kwamba ushindi wa kiti cha urais uanzie asilimia 50 na kwamba mgombea akipata kura chini ya asilimia hizo uchaguzi urudiwe asitangazwe kama mshindi.
Profesa Lipumba kwa niaba ya CUF alisema, wamependekeza kwa tume kusiwepo na uchaguzi mdogo endapo kutatokea tatizo lolote kwa mgombea aliyeshika nafasi hiyo kutenguliwa au kupoteza maisha badala yake nafasi hiyo ichukuliwe na mgombea aliyeshika nafasi ya pili.
Mapendekezo mengine waliyotolewa na CUF ni pamoja na kutaka haki za binadamu kuingizwa katika Katiba pamoja na raslimali za nchi zitambuliwe na kugawanywa kwa usawa.
Mapendekezo mengine waliyotolewa na CUF ni pamoja na kutaka haki za binadamu kuingizwa katika Katiba pamoja na raslimali za nchi zitambuliwe na kugawanywa kwa usawa.
Alisema wamependekeza kwamba vyama vya siasa viruhusiwe kuungana na kusimamisha mgombea mmoja pamoja watendaji wa ngazi mbalimbali wasiteuliwe na Rais na kushika madaraka mpaka Bunge liwathibitishe.
CUF kilitaja baadhi ya nafasi ambazo Bunge linatakiwa kuzithibitisha kuwa ni pamoja na Mkuu wa Majeshi ya Ulinzi na Usalama (CDF), Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG), Mwanasheria Mkuu wa Serikali pamoja na, Majaji.
Waliokiwakilisha CUF ni Profesa Lipumba; Naibu Katibu Mkuu Bara, Julius Mtatiro; Naibu Katibu Mkuu Zanzibar, Hamad Masoud Hamad; Mjumbe wa Baraza Kuu la Uongozi wa, Mbarala Maharagande; Mwenyekiti wa Jumuiya ya Vijana wa CUF (Juvica), Katani Ahmed Katani na baadhi ya wabunge wa Viti maaalum.
CHANZO: NIPASHE
Habari zaidi na Global Publishers na Mzalendo:
CHANZO: NIPASHE
Habari zaidi na Global Publishers na Mzalendo:
CHADEMA, CCM NA CUF WAWASILISHA MAONI
YAO TUME YA MABADILIKO YA KATIBA LEO
Wajumbe wa Tume ya Mabadiliko ya Katiba (kulia) wakiongozwa na Dkt. Salim Ahmed Salim wapokea maoni kuhusu Katiba Mpya kutoka kwa uongozi wa Chama cha Demokrasia na Maendeleo (CHADEMA) ulioongozwa na Mwenyekiti wake Ndg. Freeman Mbowe katika Ukumbi wa Karimjee, jijini Dar es Salaam leo Januari 7, 2013.A. JAMHURI YA MUUNGANO WA TANZANIA NA MUUNDO WAKE
1. Kutakuwa na Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ambayo itakuwa ni shirikisho lililoundwa na nchi ya Tanganyika na nchi ya Zanzibar.
2. Kutakiwa na haki kamili ya kila nchi inayounda Jamhuri ya Muungano kujitoa katika Muungano lakini haki hiyo itatumiwa kwa masharti kwamba uamuzi wa kujitoa katika Jamhuri ya Muungano lazima upate ridhaa wa upande husika kwa kura ya maoni (referendum/plebiscite) kwa idadi isiyopungua theluthi mbili ya kura zote halali.
3. Kutakuwa na Serikali ya Muungano ambayo itakuwa na madaraka juu ya mambo ya Muungano pekee. Mambo ya Muungano yatakuwa yafuatayo:
(a) Mambo ya nje yanayohusu masuala ya diplomasia lakini yasiyohusu ushirikiano wa kimataifa;
(b) Ulinzi na usalama isipokuwa kwa masuala ya polisi na magereza;
(c) Mahakama Kuu ya Jamhuri ya Muungano (Supreme Court of the United Republic);
(d) Uraia na uhamiaji;
(e) Sera za fedha na sarafu;
(f) Sera za biashara ya kimataifa na masuala ya forodha;
(g) Masuala ya ithibati ya elimu ya juu.
4. Kutakuwa na Rais wa Jamhuri ya Muungano ambaye atakuwa Mkuu wa Serikali ya Muungano, Mkuu wa Nchi na Amiri Jeshi Mkuu wa majeshi ya Ulinzi ya Jamhuri ya Muungano.
5. Rais wa Jamhuri ya Muungano atachaguliwa na Wajumbe wote wa Bunge la Muungano, Bunge la Tanganyika, Baraza la Wawakilishi Zanzibar, wenyeviti, mameya na magavana wote.
6. Rais wa Jamhuri ya Muungano atachaguliwa kwa kipindi kimoja cha miaka mitano na anaweza kuchaguliwa kwa kipindi kingine kimoja cha miaka mitano, na atachaguliwa kwa msingi wa kuachiana zamu ya kushikilia madaraka ya Rais wa Jamhuri ya Muungano Kati ya nchi mbili zinazounda Jamhuri ya Muungano.
No comments :
Post a Comment